"TỰ TÌNH ( I)" _ HỒ XUÂN HƯƠNG

 TỰ TÌNH 

(I)

 

 

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom, 

Oán hận trông ra khắp mọi chòm,  

Mõ thảm không khua mà cũng cốc, 

Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om

Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,  

Sau giận vì duyên để mõm mòn. 

Tài tử văn nhân ai đỏ tô ?

Thân này đâu đã chịu già ton.

 

CHÚ THÍCH

 

TỰ TÍNH Bày tỏ tình mình, lòng mình BOM Chưa hiểu là gì

 

OÁN HẬN CHÒM Lồng đây oán giận thì nhìn cảnh vật, cây cỏ, chòm nào, bụi nào, đám nào cũng như nhuốm màu cần giận, đau khổ, đây là cảnh đêm, cây cỏ, bụi bờ tối tầm càng ra về oán hờn

 

SAU GIẢN MÕM MỒM Mõm mềm Chỉ trái cây quá chín, sắp sửa ủng, hỏng Duyên con gái có hạn, đến tuổi nào đó coi như duyên đến độ mõm mòm, và sau đó là hết duyên Ở đây, lòng người cán giận đời bạc bẽo, lắm kẻ đến với mình rồi bỏ đi, để duyên cử trôi mãi, sắp quá tuổi rồi

 

TÀI TỬ ĐÓ TẠ Tài tử là người trai, người đàn ông có tài,nay có nghĩa rộng chỉ người có tài, không cứ nam nữ

 

Văn nhân . Kẻ có học, có văn hóa, khác văn sĩ là người viết văn, nhà văn.

 

Tá: Từ có ý nghĩa nghi vấn, đặt cuối câu, nay không dùng nửa Cả câu : Tài tử, văn nhân ai là kẻ đến, sẽ đến với mình?

 

THÂN NÀY GIÀ TOM Già tom : Già hoàn toàn, già khô,già rụi, không còn sức sống nào. Con người này muốn chống lại cả luật trời, không chịu bỏ phí duyên mình mà chấp nhận cái già khi nó chưa đến.

 

 PHÂN TÍCH

 

1 Con người Xuân Hương như đã biết : Một tính cách mãnh liệt, tha thiết với những ngày yêu thương đầm ấm, trọn vẹn Nhưng Xuân Hương đã bị mất mát những ngày tháng sôi động nhất của tuổi đáng được hưởng hạnh phúc Có lẽ lúc nhà thơ làm bài này tuổi đã xế. Một quãng đời qua đi trong xót xa. Nỗi chua chát ấy hiện lên trong đêm, lúc tàn canh, giật mình thương thần trách phận

 

Tiếng gà vàng vàng gáy...

 

Một đêm đã qua ! Đau đớn biết bao khi nhìn lại đời mình, bao chuyện không như ý. Nhà thơ nói thật lòng mình:

 

Oán hận trông ra khắp mọi chòm.

 

Tại ai ? Vì ai nền nông nỗi này ” Cũng có thể cuộc đời chung, riêng từng người có chịu phần mất mát thiệt thòi. Nhưng đặt cuộc đời Xuân Hương trong cái xã hội coi phụ nữ là hạ đẳng. không một chút trận trọng yêu thương thì cuộc đời ấy tất phải lãm vào cảnh "lạnh lùng, chua chát Thấm nỗi đau riêng của mình, Xuân Hương muốn nói lên tiếng nói đấu tranh cho mỗi một chị em đều được sống, được yêu thương được hưởng hạnh phúc Nhưng nào có dễ gì Ngay cho bản thân mình.

 

Mõ thảm không khua mà cũng cốc,

Chuông sâu chẳng đánh cớ sao om.

 

Lòng người đang thảm, đang sâu, nghe tiếng mỏ thành tiếng thảm, lắng giọng chuông thành giọng sâu. Dù mình chỉ thảm và sầu với mình, minh có khua có đánh, có cho nó lên tiếng đầu thế mà cái mỏ, cái chuông kia nó lại cứ gióng lên, cứ lôi nỗi lòng của mình ra thành lời, thành âm thanh áo nào, bên thì cốc, bên thì om, nghe khô khốc, tối tăm như đúng nỗi lòng mình, con người mình. Con người mình như bị bao vây bởi hàng tràng cốc và em ấy, buồn não biết bao nhiêu, cùng oán hận biết bao nhiêu.

 

2. Đau đớn ê chể là như vậy, nhưng Xuân Hương vẫn trở về với bản ngã yêu đời. Lời thơ vẫn trào lộng, hôm hình. Cái luật của đời. Bí quá hóa hài Hài để mà chưa xót hơn, với nỗi buồn chán Càng chua xót, đau thương lại càng tìm đến cái cười ra nước mắt :

 

Tài tử văn nhân ai đó tá ?

Thân này đâu đã chịu già tom.

Một lời trách : Trách cho những ai có đủ điều kiện để quan tân thân phận người khác mà e vẫn cứ hững hờ, buông trôi. Trong cuộc đời những người như Xuân Hương "đầu đã chịu già tom". Dầu đấy là gắng gượng nhưng sự thật là vậy.

 

Nói về mình nhưng cũng là lời nhắc nhớ đời: Đừng để bất cứ ai bị bỏ rơi khi họ vẫn là người.