NAM CAO
(1917-1951)
Nam Cao tên thật là Trần Hữu Trí, anh ngày 29-10-1917 trong một lớn đình trung nông, tại làng Đại Hoàng thuộc tổng Cao Đài huyện Nam Sung, phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nam (nay là xã Hòa Hậu. huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) But danh Nam Cao do phép hai chữ đầu tên huyện và tổng mà thành. Cha là Trần Hữu Huệ, anh năm 1895 làm nghề chạm trổ và bốc thuốc bắc Sau cha ông trở thành chủ một hiệu đó gỗ ở Hàng Đan, thành phố Nam Định. Mẹ là Trấn Thị Minh sinh năm 1897 làm vườn, làm ruộng, dệt vải
Nam Cao là con trai cả của một gia đình đông anh em, có bốn em trai và ba em gái. Trong số đó chỉ minh Nam Cao được ăn học. Năm 1922 ông học tại trường từ ở làng, sau đó theo học bậc Tiểu học vụ Thành chung ở thành phố Nam Định. Đầu năm 1935, Nam Cao từ Nam Định về quê để chữa bệnh. Ngày 210-1935 ông lập gia định sợ là bà Trấn Thị Sen, sinh năm 1917 làm ruộng và dẹt vai Cam năm 1995 ông vào Sài Gòn giúp việc cho một hiệu may.
Từ 1936 Năm Cao bắt đầu sáng tác. Ông viết văn, làm thơ, viết kịch. Các tác phẩm của ông được đang báo từ 1936 với các bút danh Nguyệt, Thủy Rư, Xuân Du. Nhiều Khê. Lần đầu tiên các truyện ngăn Cảnh cuối cung, Hai cái xác của Nam Cao ra mắt công chúng (1996) Năm 1937, ông gần in trên Tiểu thuyết thư hay các truyện ngắn Nghèo, Đui mù, trên bao ích hữu. Những cánh hoa tàn. Một bu hao hiệp.
Năm 1938 Nam Cao bị ốm nặng do bệnh tim và tê thấp. Ông trở ra Bắc, tự học và thì đô bằng Thành chung. Sau đó Nam Cao nhân dạy học ở trường tư thục Công Thanh, Thụy Khuê Hà Nội Năm 1940 quân Nhật vào Đông Dương, trường Công Thanh bị chung trưng dụng làm chuồng ngựa. Nam Cao thời dạy học. Ông gin truyện ngắn Cái chết của con mức cho báo Hà Nội Tần Văn với bút danh Xuân Du và ông cũng gửi thơ in trên báo này ký tên là Nguyệt.
Năm 1941, tập truyện ngắn đầu tay Đôi lứa xứng đôi (tên trong bán thảo của tác giả là Cái lò gạch cũ. Lê Văn Trường đặt lại là Đôi lứa xung đối do Nhà xuất bản Đới mới ăn hành. Sau này Nam Cao đã đổi tên truyện là Chí Phèo, in lại trong tập Luống cay do Hội Văn hóa cứu quốc xuất bản tại Hà Nội năm 1945 Trong thời quan dạy học ở trường tư thục Kỳ Giang Thái Bình ông viết các truyện ngắn Dì Hảo, Nửa đêm.
Năm 1942, Nam Cao trở về làng quê Đại Hoàng sáng tác và được in hàng loạt tác phẩm trên Tiêu thuyết thứ bảy. Cái mặt không chơi được Nhỏ nhen, Con meo, Những truyền không muốn viết, Nhìn người ta sung sướng Đồn chóng. Trăng sáng. Đối móng giò. Trẻ con không được ăn thịt chó. Đón khách Ông cho in các truyện thiếu nhi trên sách Hoa Mai Những kẻ khốn nạn Người thợ rèn. Nụ cười. Con mèo mắt ngọc, Ba người bạn.
Tháng 4-1943, Nam Cao gia nhập Hội Văn hóa cứu quốc Trong năm này. Nhà xuất bản Công lực in tập truyện ngắn Nửa đêm của Nam Cao. Các sáng tác tiếp theo của ông lần lượt xuất hiện trên Tiểu thuyết thư bảy. Mua nhà. Qua di. Từ ngày mẹ chết, Lam tổ. Thôi đi về, Truyền tinh. Mua danh. Một truyện Xuvonia, Sao lại thế này, Mong mưa. Tư cách mõ, Bài học quét nhà, Chuyện buồn nữa đem vui. Điều văn, Cưới Quên điều đó. Xem bói. Một bữa no,Ở hiền, Lão Hạc, Rửa hờn, Rinh trộm, Nước mắt, Đại thừa Nam 1941 in các truyện ngắn Lang Rán. Một đám cưới trên Tiểu thuyết thư bay, in truyện dài nhiều kỳ Truyện người hàng xóm trên tớ Trung Bắc chủ nhật Tháng 10-1944 Nam Cao hoàn thành tiểu thuyết Chết mòn (sau đổi là Sống mòn). Ngoài ra, Nam Cao con có các truyền dài Ngày lụt, Cải miêu, Một đời người. Cai bắt đã bán cho các nhà xuất bản, không giữ được bán tháo đến ngày nay.
Tháng 8-1945. Nam Cao tham gia cướp chính quyền ở phu ly Nhân, được bầu làm Chủ tịch xã. in truyện Mô sâm banh trên tạp chí Tiên phong. Năm 1946 Nam Cao được điều động công tác ở Hỏi Văn hóa cứu quốc tại Hà Nội, Thư ký tòa soạn tạp chí Tiên phong của Hội. Sau đó ông tham gia đoàn quân Nam tiến với tư cách phóng viên ở Nam Bộ. Nam Cao sáng tác Nỗi truân chuyển của khách má hồng, Đường và Nam, in trên tạp chí Tiên phong Cung năm này tập truyện ngắn Cưới được Nhà xuất bản Minh Đức ăn hành. Tập truyện ngắn Chi Pheo (tên cũ Đôi lứa xứng đôi) được tại bản ở Hội Văn hóa cứu quốc Hà Nội Ra Bắc. Nam Cao và hoạt động ở sinh quan, công tác ở Ty Văn hóa Hà Nam, làm báo Gi nước và Cờ Chiến Thắng của Hà Nam Nam 1947 Nam Cao lên Việt Bắc làm phóng viên báo Cứu quốc phụ trách Tạp chí Cựu quốc Thư ký tòa soạn báo Cứu quốc Việt Bắc, phụ trách lớp huấn luyện chính trị cho địa phương. Thời gian này, ông viết nhất kỳ ở rừng
Vào cuối năm 1947, Nam Cao được kết nạp Đảng. Ông sống và hoạt động ở Bắc Can, tiếp tục viết nhất kỷ Ở rừng sáng tác và xạ truyện Đổi mặt trên Tạp chí Văn nghệ số 3. Tạp chí Văn nghệ số 2 và 3 đang quảng cáo của Nhà xuất bản Văn nghệ xuất bản truyện dài Vươn lên bảo tập của Nam Cao trong năm 1948. Cùng năm này Nhật kỷ ở rừng được in trên hai số 6 - 7 của Tạp chí Văn nghệ và in các sáng tác. Những bàn tay đẹp ấy (trong tập tài liệu Sức mạnh dần quan), Trên những nèo đường Việt Bắc. Từ ngược về suối. Đợi chở (trong tập Đối mặt. Tháng 7-1945 bài Vai ý nghĩ về văn nghệ của Nam Cao được đăng trên bao Cứu quốc nhân có cuộc tranh luận về nghệ thuật và tuyên truyến diễn ra ở Việt Bắc từ cuối 1947.
Trong những sách ông viết, phải kể đến cả những cuốn địa dư phổ thông . Địa dư các nước châu Âu (1948). Địa dư các nước châu Á châu Phi (1949), Địa dư Việt Nam 1951, cùng viết với Văn Tân do Nhà xuất bản Cứu quốc trung ương Việt Bắc xuất bản.
Năm 1948 - 1949 Nam Cao đi thực tế vùng đồng bằng, dự định viết một tiểu thuyết mới về quê hương kháng chiến Năm 1949 Nam Cao từ động bang trở lên chiến khu Việt Bắc Ông tham dự lớp Nguyễn Ai Quốc ở Việt Bắc, phụ trách phần Văn nghệ trong tạp chí và báo Cứu quốc. Nam Cao viết truyện ngắn Bốn cây số cách một căn cứ địch (in trong tập Đôi Mắt)
Tháng 5-1950 Nam Cao nhân công tác ở tòa soạn tạp chí Văn nghệ, cơ quan của Hội Văn nghệ Việt Nam. Sau đó ông được chỉ định làm ủy viên Tiểu ban Văn nghệ Trung ương Nam Cao viết tiểu thuyết Trận đấu về du kích đồng bằng nhưng phải bỏ dở vì chưa đủ tài liệu. Nam Cao đi chiến dịch Biên giới cùng với bộ đội. viết Chuyên biên giới. Tạp chí Văn nghệ số 24 in bài báo Sáng tác kịp thời để đẩy mạnh tổng động viên và trên Tạp chí Văn nghệ mô đặc biệt kỷ niệm chiến thắng Cao Long in bởi ký Vào một ghi qua vùng mới giải phóng của Nam Cao.
Năm 1951 Nhà xuất bản Văn nghệ - Việt Bắc in tập truyện kỳ Chuyện biên giới và kịch bản Đóng góp của Nam Cao. Ban tuyển huấn Bộ Tư lệnh liên khu Việt Bắc đã trích truyện. Nói thẳng trong tập Chuyên biên giới làm tài liệu học tập và thảo luận trong quán đội. Nhà xuất bản Văn nghệ quảng cáo xuất bản tập Văn ghi chép của Nam Cao Cùng thời điểm này ông kịp thời hoàn thành bài ký Định mức Sau đó Nam Cao cùng Nguyễn Huy Tưởng đi công tác khu Ba. Ngày 23-9-1951 cả hai ông dự Hội nghị Văn nghệ liên khu Ba Rồi Nam Cao và Nguyễn Huy Tưởng cùng vào khu Bốn. Khi trở ra, Nam Cao tham gia đoàn công tác thuế nông nghiệp vào vùng địch hậu khu Ba. Ông có ý định kết hợp lấy thêm tài liệu cho cuộn tiểu thuyết đang thai nghén. Nhưng rồi Nam Cao và đoàn công tác bị dịch phục kích Ngày 30-11-1951 Nam Cao anh dũng hy sinh ở Mưỡu Giáp, Hoàng Đan, tỉnh Ninh Bình. Hài cốt của Nam Cao lần với hài cốt các đồng chí cùng hy sinh đặt tại nghĩa trang Gia Viễn, Ninh Bình.
Năm 1996 một đường phố Hà Nội đã được mang tên Nam Cao.
18-1-1998 hài cốt của Nam Cao đã được chuyển về quê hương tại "Vườn hiện thực Nam Cao", xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, theo chương trình Tim lai Nam Cao" của Hội Liên hiệp cầu lạc bộ UNESCO Việt Nam và Hội Nhà văn phối hợp thực hiện.
Nam Cao là nhà văn - liệt sĩ đã được Nhà nước phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt 1 năm 1996 cho cụm tác phẩm nhật ký Ở rừng, Đôi mắt, Chi Pheo. Nửa đêm Truyện ngắn chọn lọc (1964).
0 Nhận xét