Cơ Sở Của Quá Trình Hiện Đại Hóa Văn Học Đầu Thế Kỉ XX

  Quá trình hiện đại hóa văn học đầu thế kỉ XX dựa trên các yếu tố sau :

1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội :

      - Khởi đầu là một quá trình sự kiện lịch sử năm 1885  Pháp xâm lược. Những thay đổi về cơ cấu kinh tế thành phần để phục vụ cho việc khai thác thuộc địa. 

     - Phát triển công nghiệp thương mại :

             * Xuất hiện nhà máy ⸻˃ Giai cấp tư sản ――＞Đô thị phát triển --- > Thay đổi tư tưởng 

                                                                 ( Cơ cấu xã hội thay đổi)

   - Thay đổi hình thái xã hội  :

                         Phong kiến  ⸻⋗      Thực dân nửa phong kiến 

             * Khác nhau :

                     

Xã hội phong kiến	Xã hội TĐ thực dân nửa PK
Địa chủ phong kiến        Nông dân	Địa chủ phong kiến            Nông dân, công nhân, tư sản, tiểu tư sản          Dân nghèo

                     ➡ Tạo điều kiện để thay đổi về tư tưởng, xã hội tinh thần " một phen thay đổi sơn hà" một cuộc thay đổi mà bất kì bể dâu nào trước dây cũng không thể so sánh. Dẫn tới biến đổi không kém phần mạnh mẽ và sâu sắc cuộc đời văn học. 

 

2. Những tiền đề về mặt văn học :

2.1. Chữ quốc ngữ La-tinh được phổ biến rộng rãi 

 

Có thể nói đây là một cuộc chuyển biến lớn của đất nước ta khi mà trước đó ta chủ yếu dùng chữ Hán (của Trung Quốc) và chữ Nôm (do dân ta sáng tạo ra) để lưu hành trong xã hội trước đó. Tuy nhiên, sở dĩ xảy ra việc  chữ La- tinh được phhor biến như ngày nay và phát triển từ thế kỉ XXđến giờ là do yếu tố lịch sử nước ta, sau khi bị Pháp xâm lược trở thành một nước thuộc địa. 

Để phục vụ cho mục đích khai thác, cũng như cai trị đất nước ta thời đó nên chữ La- tinh đã được đưa vào dạy học và thi cư nhằm đồng hóa dân tộc ta.

 

2.2. Nền kinh tế mới dần hình thành tác động đến giáo dục

 

Với mục đích trên, trong bối cảnh lịch sử được thay đổi, không còn là một xã hội phong kiến. Với bộ máy phong kiến lúc bấy giờ chỉ là bù nhìn, Pháp dễ dàng cải cách lại văn hóa xã hội của nước ta. Đồng thời, mở mang nền kinh tế cơ sở hạ tầng, phát triển giao thông, thủy lợi, đường sắt đường bộ... Tuy nhiên, đây chỉ là để phục vụ cho việc khai thác thuộc địa.

Thời điểm ấy nền kinh tế chỉ chú trọng vào các nghành công nghiệp nặng, thương nghiệp với các loại lao động giá rẻ nhân công là nông  dân thời cũ. Nông nghiệp không được chú trọng, chỉ được coi là nghành đầu tư ít vốn nhưng lợi nhiều, cây trồng cũng chỉ phục vụ cho nghành công nghiệp. 

Có thể nói so với trước đây nền kinh tế đã thay đổi vậy nên để đáp úng nhu cầu thị trường thì nền giáo dục mới cũng được hình thành. Với tính chất nới chế độ phong kiến được đề cao, suy ra chữ Hán và chữ Nôm cũng dần mất vị thế, thay vào đó là chữ La- tinh vậy nên nền giáo dục lúc bấy giờ cũng dần thay đổi. Vì chữ La- tinh áp dụng vào thực tế khi nghành thủ công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp bị thay thế bằng công nghiệp nặng và những nghành đó dùng chữ La- tinh. Từ đấy, nền giáo dục dần hình thành và đáp ứng nhu cầu. 

 

2.3. Xuất hiện tư duy tân cải cách

Từ tình hình xã hội trên Việt Nam ta bắt đầu du nhập những tư thưởng mới thông qua chữ La- tinh.  Các tác phẩm văn học cũng thay dẫn chữ Hán Nôm thành chữ quốc ngữ kèm theo đó là sự du nhập các tư tưởng Phương Tây với lối suy nghĩ hiện đại hóa. Thể hiện qua các tác phẩm mới với các thể loại khác nhau như thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết... Nổi bật ở dây là các tác phẩm nước ngoài để nói lên hiện trạng lúc bấy giờ, không phải là chỉ " Văn dĩ tải đạo - Thơ dĩ ngôn trí" mà giờ đây còn mang theo những lối tư tưởng mới mẻ như tiến bộ trong quan điểm phụ nữ trong tác phẩm của Hồ Biểu Chánh nổi bật là " U tình lục' hay " Cha con nghĩa nặng", " Khóc thầm" ta có thể thấy quan điểm và tư tưởng được thay đổi, phụ nữ giờ cũng có thể được đi học đoàng hoàng thay cho suy nghĩ " Trọng nam khinh nữ" đã được giảm bớt hay hình ảnh trái ngược với các hình tượng người phụ nữ trước khi cho thấy khía cạnh khác về họ một cách chân thực. 

Đây chính là biểu hiện cho sự xuất hiện tư duy cách tân cho những ngày đầy văn học lúc bấy giờ thay đổi. 

 

2.4. Báo chí quốc ngữ ra đời và pháp triển mạnh 

 

 

 

Đây có thể coi là sự phát triển mới về mặt báo chí và tuyên truyền sau này. Là tiền đề giúp cho quá trình tuyên truyền tư tưởng cách mạng sau này. Với lối tư tưởng mới đang dần đi sâu vào tư duy của độc giả ở những buổi đầu phát triển văn học, đã giúp cho văn học có sự quan tâm hơn trong đời sống. Nổi bật ở đây là các tác phẩm của Tự Lực văn đoàn, với sự tuyên truyền qua các số in ấn các tiểu thuyết của Tự Lực văn đoàn có số trang không lốn tuy nhiên, lại rất được yêu thích như :

Khối tình màu nhiệm_ Dương Minh ( 492 trang)

Lửa lòng _ Phú Đức (858 trang )

Đời mưa gió _ Khải Hưng và Nhất Linh ( 178 trang ) 

Từ đó cho tháy sự mong đợi của độc giả qua các tờ báo quốc ngữ được mong đợi ra sao qua từng kỳ xuất bản, từ đó mang đến cho người một món ăn tinh thần không thể thiếu. 

Hơn nữa, báo chí quốc ngữ phát triển giúp cho tác giả và độc giả có thể chia sẻ và tiếp nhận hiện thực của xã hội lúc bấy giờ một cách sâu sắc hơn, đấy là một sự thúc đẩy tiếp nhận tư tưởng mới cho nhân dân lúc bấy giờ. 

2.5. Dịch thuật đã rất phát triển 

Để đi kềm với sự tiếp nhận tư tưởng mới của xã hội Phương Tây, bên cạnh đó ta rất dễ thấy các tác phẩm văn học Phương Tây bắt đầu du nhập vào Việt Nam. Thông qua dịch thuật các tác phẩm đó mang đến cho nước ta những lối tư duy mới, từ đó các tác phẩm văn học cũng được khai thác theo đó mới có những tác phẩm mang hơi hướng tư tưởng phát triển. 

Đa số các tác phẩm văn học của thời kì này đều chưa thoát ly thành cá thể riêng biệt mà vẫn đậm chất các tác phẩm Phương Tây. Đây đều là nhờ sự tiếp thu của các tác phẩm văn học nước ngoài sau khi dịch thuật và đưa và tiếp thu ở nước ta có thể nói dịch thuật là một nghề rất phổ biến ở nước ta.

 

2.6. Xuất hiện nghề in ấn xuất bản cùng vào những hoạt động tính chất thương mại sách báo 

Đây có thể coi là sự phát triển mang tính chất hiển nhiên. Vì trước đó để báo chí có thể ra đời và phát triển mạnh mẽ thì nghề in ấn cũng phải phát triển song song vơi nó. Để văn học có thể phát triển nhanh hơn và chạm đến người đọc thì nghề in ấn từ đó cũng nhanh chóng phát triển mạnh và phổ biến. 

Ban đầu, thì chỉ phục vụ nhu cầu cho tầng lớp tri thức, tiểu tư sản và bọn thực dân thuộc địa nhằm tuyên truyền lối tư tưởng " nước mẹ" cho dân chúng biết. Nhưng dần dựa vào đó các văn nghệ sĩ cùng theo đó phổ cập tác phẩm của mình đến người dân bằng cách in các tác phẩm có tính chất hiện thực và cách mạng lên những tờ báo : " Người cùng khổ" hay " An Nam tạp chí" .

Có thể nói sự xuất hiện nghề in ấn giúp con người ta dễ tiếp cận hơn các tác phẩm văn học. Dần dần, đây là yếu tố làm các sách báo có tính chất thương mại cao hơn và cũng pháp triển thành một nghề. Ví dụ, tiêu biểu ở đây là Hồ Biểu Chánh thông qua các tác phẩm được in và xuất bản của mình mà có thể tự nuôi sống bản thân, điều này cũng thể hiện qua sự săn đón của độc giả thời bấy giờ. 

➡ Với tất cả tiền đề đó, quá trình hiện đại hóa văn học đã diễn ra như một yêu cầu khách quan của thời đại. Quá trình đó đã được khởi động ít nhiều từ đầu đến cuối thế kỉ XIX ở miền Nam dầu thế kỉ XX thì diễn ra trên cả nước và thành công rực rỡ vào chặng cuối thế kỷ này.